IFFR 2012 – dinsdag 31 januari

Rat Fever 110’
IFFR beschrijving:
Opzwepend verslag van vrijheid en liefde in de marges van het tropische Recife. Anarchistisch dichter Zizo valt voor de nuchtere Eneida, terwijl zijn vrienden zich overgeven aan seks, drugs en ander hedonisme. Kleurrijke zwart-witfilm dus, deze nieuwe film van Tiger Award-winnaar Assis (Bog of Beasts, 2007).
Rat Fever is het met veel alcohol overgoten verhaal van een onbeantwoorde liefde. De dichter Zizo, een anarchist pur sang, is verloren zodra hij de nuchtere Eneida ontmoet. Zij wil best zijn muze zijn, maar verder dan dat gaat ze niet - en dat terwijl in Zizo's vriendenkring, bestaande uit maatschappelijke losers, bohemiens

en andere trotse randfiguren, iedereen met iedereen het bed induikt.
Ondertussen is Zizo druk met zijn twijfelachtige strijd tegen 'het systeem', middels zijn in eigen beheer uitgegeven krantje 'Febre do rato' en een reeks opruiende straatoptredens, waar hij voornamelijk zijn eigen vrienden mee lijkt te bereiken.
Opnieuw filmde Tiger Award-winnaar Cláudio Assis (Bog of Beasts, 2007) in zijn eigen streek, het noordoosten van Brazilië. Hij portretteert Recife als een klamme, bedwelmende stad vol vuile sloppenwijken. Maar Rat Fever kent meer optimisme en humor dan het rauwe Bog of Beasts. Zizo en zijn vrienden maken er het beste van; hun levenslustige strijd voor 'vrijheid, anarchie en seks' maakt Rat Fever tot een koortsig, erotisch manifest.
Eigen indruk:
Ja, de IFFR-beschrijving klopt, dus waarom heb ik deze film eigenlijk gekozen? Over Braziliaanse losers, dus mensen die niet werken, wel zuipen en seks als het belangrijkste zien in hun – inderdaad nogal armzalige – levens. De hoofdpersoon is een ‘dichter’ die blijkbaar wel op school heeft gezeten (hij heeft ’t over Aenaeas) maar verder niets van z’n leven weet te bakken dan z’n pik achterna lopen en op feestjes de boel stil te leggen omdat hij weer eens een eigen gedicht wil voordragen. Ach, ik ben kort voor het eind maar weggegaan om het begin van de volgende film niet te missen, maar zag nog net hoe de politie ingreep omdat de dichter naakt op een auto danste (en wilde gaan neuken) met het inmiddels eveneens naakte meisje waar  hij al enige tijd een oogje op had. Dit alles buiten, en plein publiek. Voor het geval iemand zou denken dat dat het hoogste goed is, de vrijheid om zoiets te mogen doen (de rest van de film suggereert dat men als loser onderdrukt wordt): ook in Nederland (en in de meeste andere landen, neem ik aan) mag dit niet. Vrijheid strekt nu eenmaal zover als het aantasten van de vrijheid van je medemens. En die mag best van dit soort taferelen verschoond blijven, toch? (Wie het wel wil zien,kan altijd nog naar deze film gaan kijken ;-))

Dreams 6’
IFFR beschrijving:
Écriture automatique en computers, dat gaat niet samen. Daarom werd deze surrealistische droom met de hand getekend.
Als duo maakten Keiichi Tanaami en Aihara Nobuhiro een reeks meesterlijke surrealistische handgetekende animatiefilms. Velen draaiden ook op dit festival. Helaas zal Keiichi Tanaami alleen verder moeten, want Aihara Nobuhiro overleed dit jaar. Een laatste droom van en voor hem.
Eigen indruk: eerlijk gezegd kan ik me van dit filmpje niets herinneren. Ook niet als ik de beelden zie op de IFFR-site. Zou het wel gedraaid zijn?
Tatsumi 98‘
IFFR beschrijving:

Een film maken gebaseerd op een strip(manga)verhaal is vaak een commerciële beslissing, maar filmmaker Eric Khoo is een echte fan van de Japanse striptekenaar Yoshihiro Tatsumi. Tatsumi vond de filmische strip uit. Khoo keert juist terug naar het stripachtige. Een betoverende ontmoeting.
Eric Khoo, die met enkele Singaporese speelfilms eerder aanwezig was in Rotterdam, brengt met zijn eerste animatiefilm een eerbetoon aan de Japanse manga-auteur Tatsumi Yoshihiro. Deze staat bekend als pionier van de 'gekiga', het op volwassenen gerichte stripgenre dat geldt als de serieuzere vorm van de manga. De film is gebaseerd op A Drifting Life, Tatsumi's autobiografische manga, waar Khoo enkele van diens korte verhalen als zelfstandige episodes doorheen heeft geweven.
Op zijn twaalfde is Tatsumi al een verwoed tekenaar. Hij doet allerlei pogingen om een loopbaan als manga-artiest op te bouwen, gevoed door zijn bewondering voor manga-grootmeester Tezuka Osamu. Impressies van het naoorlogse Japan spelen in dit melancholieke verhaal op de achtergrond mee. Dit laatste thema is vooral sterk aanwezig in de veel grimmiger getoonzette korte verhalen van Tatsumi, met hun tragische personages en bizarre wendingen. De eenvoudige animatiestijl blijft dicht bij het werk van Tatsumi zelf.
Eigen indruk:
Hoewel geen slechte film, viel hij me tegen omdat ik er meer van had verwacht. Het is een ‘manga’ film over het leven van de door de regisseur bewonderde mangatekenaar Tatsumi. Wel mooi getekend en gefilmd, maar ietwat onsamenhangend, vond ik. Tussendoor zaten enkele filmpjes naar verhalen van Tatsumi. Het eerste was bijzonder: over de bom op Hiroshima en wat er daarna gebeurd had kunnen zijn (iemand tot held maken die dat helemaal niet is). De andere filmpjes spraken me minder aan. Net als de film in z’n geheel dus. Jammer.

Chapiteau Show 207’
IFFR beschrijving:
Luchthartig epos over vier soorten communicatie: liefde, vriendschap, respect, samenwerking. Dit is niet de zoveelste Russische ‘art-flick’, maar een eigenzinnig manifest over de vrijheid en over de wanhoop van het jezelf zijn. Dit eigentijdse raadsel dompelt je onder in inspirerende vreemdheid. Bereid je voor om gek te worden.
Een geheimzinnige circustent in een badplaats aan de Zwarte Zee vormt het begin- en eindpunt van vier bizarre verhalen vol luchtig absurdisme. Een tienermeisje lokt haar sombere internetvriend zeer tegen zijn zin mee naar de echte wereld. De kustplaats wordt onveilig gemaakt door fanatieke padvinders, doven en homo's. Een beroemde acteur hunkert naar de hereniging met zijn zoon, en in het laatste deel volgen we een ambitieuze producent.
De hoofdpersonen streven naar liefde, vriendschap, respect en samenwerking (de titels van de vier delen), maar raken verstrikt in doelloze omzwervingen die de spot drijven met hun ambities. Voor buitenstaanders zijn hun persoonlijke tragedies alleen maar komisch en banaal.
Vrolijke wanhoop, surrealistische knipogen en minimalistische musicalnummers zetten de toon in een schouwspel dat verfrissend afwijkt van de doorsnee Russische artfilm. Regisseur Sergej Loban verwierf een cultreputatie in de undergroundcultuur van Moskou en kreeg voor zijn sciencefictionfilm Dust (2005) de prijs van de Russische filmkritiek.
 Eigen indruk:
De film bestaat uit een set van vier verhalen die zich afspelen aan de Zwarte Zee (de Krim. Een over liefde: een meisje dringt aan op een IRL-ontmoeting met haar internetmaatje, Cyberstranger. Dat wordt ’t natuurlijk niet. Een over vriendschap: een dove jongen wil zich begeven in de wereld van de horenden, maar zijn drie vrienden willen dat niet. Een over respect: een vader belt zijn zoon na acht jaar geen contact en maakt met hem een overlevingstocht. En een over samenwerking: een jonge producer probeert een ‘Ersatz’ van de kennelijk bekende Russische zanger Victor Tsoi in de markt te zetten. Het aardige daarbij is dat de verhalen aan elkaar raken: niet doordat de hoofdpersonen in meerdere verhalen echt ‘meedoen’, maar doordat scènes waarbij de personen van de ene film zijn betrokken in de volgende film terugkomen via het perspectief van de andere betrokkenen bij die scène. Knap gedaan. De personages uit alle verhalen komen verder op enig moment allemaal in de Chapiteau Show terecht, een ‘coole’ show in een tent op het strand. Waar de hoofdpersonen uit de verhalen in een soort intermezzi hun hartepijn van zich af kunnen zingen in een (karaoke?)lied.
Een mooie, afwisselende film dus, maar wel een beetje lang. Logisch, omdat alle vier de verhalen wat tijd nodig hebben om zich te ontwikkelen (je ziet eigenlijk min of meer vier films). Ook zijn de intermezzi in de Chapiteau Show beslist het bekijken waard. Dus is die lengte toch wel nodig. Overigens deed de film me wat betreft de goede filmtechniek en de de aandacht vasthoudende niet-gewoonheid denken aan de film ‘4’ van Ilya Khrzhanovsky die ik in 2005 op het festival zag.

A woman’s revenge 100’ 19.45-21.25
IFFR beschrijving:
 Fraaie klassieke muziek, kostuums en theaterconventies, met als resultaat toch pure cinema: het doet denken aan werk van Rohmer of De Oliveira, deze versie van het befaamde verhaal uit Les diaboliques van Barbey d'Aurevilly (1874). Een rijke, decadente man van de wereld ontmoet een bijzondere vrouw van de straat.
De 19e-eeuwse dandy-schrijver Jules Barbey d’Aurevilly was gespecialiseerd in korte verhalen over monarchistische adel, die wel hun macht maar niet hun geld waren kwijtgeraakt - en zich uiteraard overgaven aan moreel onverantwoord gedrag. Recent baseerde Catherine Breillat zich met Une vieille maitresse ook al op Barbey d’Aurevilly, en A Woman's Revenge werd in 1921 al door Robert Wiene verfilmd.
Meerdere verhalen uit de in 1874 direct geconfisceerde bundel Les diaboliques kennen de structuur van een verhaal in een verhaal - ook deze. Rita Azevedo Gomes houdt zich vrij precies aan de oorspronkelijke tekst, in een plechtige, theatrale maar tevens schilderachtig mooie stijl die herinnert aan De Oliveira of Eugène Green. Roberto is een knappe, rijke man van de wereld, arrogant en snel verveeld. Toch wordt op een avond zijn aandacht getrokken door een prostituee, die zich ontpopt tot een verdwenen edelvrouw. Ze vertelt hem haar verhaal: een passieloos huwelijk, een affaire, een schokkende moord en een ultieme wraak.
Eigen indruk:
Dit is, zoals de beschrijving belooft, een film met mooie kostuums en veel mooie klassieke muziek, maar helaas met wel heel erg weinig actie. Wel veel tekst, die goed wordt uitgesproken/geacteerd en je dus toch wel het verhaal intrekt (vooral erg knap van de hoofdrolspeelster). Maar het vergt toch wel veel van de kijker. En ik zal beslist niet de enige in de zaal zijn geweest die zich van de wraak van de vrouw iets veel spectaculairders had voorgesteld dan de wraak van de vrouw in deze film…