IFFR 2012 – zaterdag 28 januari

L’Ultimo terrestre 96’
IFFR beschrijving:
Striptekenaar Gipi bewerkte voor zijn verfrissende filmdebuut een strip van collega Giacomo Monti. Die achtergrond is voelbaar in dit mooi vormgegeven, tragikomische sciencefictiondrama: over de affectieve problemen van een doorsnee ober, terwijl de wereld wacht op de komst van een buitenaardse beschaving.
Welke gaven hebben buitenaardse wezens die buiten het bereik van mensen liggen? Een levenloze omgeving opnieuw laten bloeien. Goed van kwaad onderscheiden. Maar vooral: geestelijke bevrijding brengen.
In dit Italiaanse sciencefictiondrama, dat in zijn donkere maar warme sfeer doet denken aan de moderne
klassieker Donnie Darko, staat een ruimteschip op het punt op aarde te landen. De angst regeert. Alleen de introverte Luca, ober in een deprimerende bingohal, blijft rustig onder de naderende invasie. Hij leidt zelf het leven van een alien: teruggetrokken en solitair. Luca groeide op zonder moeder en heeft alleen contact met zijn vader, zijn macho collega's en twee prostituees. Zijn relatie met het vrouwelijk geslacht is moeizaam te noemen; maar is hij zich ervan bewust hoe dat komt?
Gianni Pacinotti, die furore maakte als striptekenaar, baseerde zich voor zijn speelfilmdebuut op een graphic novel van collega Giacomo Monti. Dat is terug te zien in de kleurrijke sets en de absurde, droogkomische dialogen. Deze psychologische karakterstudie houdt subtiel het midden tussen filmisch realisme en fantasie.
Eigen indruk:
Hm, beetje dom misschien, maar ik had hier een soort stripfilm verwacht, maar dat is het niet. Wel een strak gemaakte bijzondere film. Strak, want Italiaans. En bijzonder, want een vermenging van twee verhalen. Het ene verhaal gaat over de eenzame, contactarme ober Luca die probeert contact te maken met zijn mooie buurvrouw maar zich ook zijn enige echte vriendin, een transseksueel, onwaardig toont. En een slag te verwerken krijgt als hij van z’n vader te horen krijgt waarom zijn moeder hem, nadat ze jaren geleden is weggelopen, nooit meer heeft willen zien. Een realistisch verhaal, dus. Wat langzaam, maar wel goed gespeeld en mooi gefilmd. En het geheel wordt bijzonder door het tweede verhaal dat door het eerste heen speelt: er komen aliens naar de aarde. Gelukkig blijken ze niet vijandig, eerder grappig. En ze kiezen partij voor de ‘goede’. Grappig.
Door het verloop van het verhaal kwam de vraag in me op of ‘terrestre’ in het Italiaans misschien ook ‘transseksueel’ betekent. Maar na enig googelen kan ik dat niet vinden.
Express 90’
IFFR beschrijving:
Gemaakt met een bescheiden budget, maar een onbescheiden filmisch oog. Fictie en feit worden vermengd als in een droom. Een droom over treinen en de duistere zaken die zich daaromheen afspelen. De jonge filmmaker had voor iedere scène aan één opname genoeg. Scherp oog. Vaste hand.
Al sinds het eerste gebruik van de filmcamera door de Franse broers Lumière is de trein voor filmmakers een geliefd object. Als metafoor voor vooruitgang, maar ook als verbeelding van stilstand, zoals in het begin van Jet Leyco’s Ex Press. De jonge Filippijnse filmmaker begon zonder scenario te filmen en verbond de documentaire beelden over een trein die hortend en stotend door de jungle reist met fragmenten uit gedachten en dromen.
Omdat de passerende treinen regelmatig met vuilnis en stenen bekogeld werden door de bewoners van zelfgebouwde hutten langs de spoorlijn, riep de spoorwegmaatschappij een eigen politiedienst in het leven. Een van de agenten, de gewelddadige ‘Colonel’ Paliparan, nam een aantal jaren terug om mysterieuze redenen abrupt ontslag. Zijn twee zonen proberen te achterhalen waarom.
Met een mix van traditioneel en guerrilla-filmmaken weet Leyco een eigenzinnige, soms zelfs muzikale atmosfeer te creëren uit de details en ritmes van schijnbaar alledaagse scènes rond de voortdenderende Filippijnse trein.
Eigen indruk:
Hm, een echte filmhuisfilm, zullen we maar zeggen. Een trein die in het begin stilstaat omdat het spoor hersteld moet worden. Dat duurt nogal, dus als kijker vraag je je op een gegeven moment af of het 90 minuten zo door zal gaan? Nou, dat gelukkig niet. De trein begint te rijden en beelden in zwart-wit en kleur wisselen af, net als interviews met verschillende personen. Die gaan over het werk op het spoor, en vooral over Paliparan, en de reden waarom die is gestopt met zijn werk bij de spoorwegpolitie. Dit verhaal houdt de aandacht vast en samen met de ietwat hypnotiserende uitwerking die de bijbehorende beelden op me hadden, was het effect dat de film toch ineens tamelijk plotseling voorbij bleek te zijn.