Outside of a cat, a book is woman's best friend. Inside of a cat it's too dark to read


woensdag 30 november 2011

Waar is onze moeder – Kyun-Sook Shin

Dit boek (245 p.; vertaald uit het Engels door Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap) vertelt een interessant verhaal over So-Nyo Park, moeder en echtgenote, die als ze met haar man op bezoek gaat bij een van haar kinderen in Seoul plotseling verdwijnt: haar man stapt in de metro en komt er pas als die wegrijdt achter dat zijn vrouw nog op het perron staat. En daarna spoorloos is.  Het verhaal wordt afwisselend vertelt vanuit het perspectief van een van de dochters, de oudste zoon, de vader, de moeder, en dan weer de oudste dochter. Daarbij wordt dat ook in verschillende persoonsvormen gedaan: in de delen die over de dochter gaan is de
dochter ‘je’, dus het lijkt alsof iemand haar haar eigen verhaal vertelt, of eigenlijk: alsof zij het zichzelf vertelt. Waarbij het een beetje vervreemdend overkomt dat in deze stukken So-Nyo wordt aangeduid als ‘moeder’ in plaats van als ‘je moeder’, dat bij dit vertelperspectief naar mijn mening beter op z’n plaats zou zijn. Althans, tenzij de schrijfster hier een bepaalde bedoeling mee had, maar als dat zo is, dan is die me ontgaan. Het verhaal van de oudste broer staat ‘gewoon’ in de derde persoon, maar het verhaal van de vader is weer in de ‘je-vorm’, waarbij So-Nyo nu wel (anders dan in het deel van de dochter) als ‘je vrouw’ wordt aangeduid. Dit gedeelte van het boek vond ik het aangrijpendst. Niet alleen omdat je je in dit deel als lezer, door het vertelperspectief , het gemakkelijkst met de persoon waar het over gaat kunt vereenzelvigen, maar ook omdat dit deel het meest gaat over het huwelijk van de ouders. Een gearrangeerd huwelijk tussen twee mensen die slecht bij elkaar passen en grotendeels langs elkaar heen leven. Als vierde komt So-Nyo zelf aan het woord. Hierin spreekt zij haar jongste dochter, waar ze kennelijk het meest van houdt, aan. Dat wil zeggen: ze observeert die dochter en houdt een monoloog tegen haar, maar ze doet dat vanuit een andere status. Ze leeft niet, is blijkbaar ook niet dood, maar iets ertussen? Dat is nogal vaag en vreemd, en daardoor sprak dit deel van het boek me minder aan dan het voorgaande. Het boek eindigt dan weer met de jongste dochter. De zoektocht naar de moeder is vruchteloos gebleken, de dochter is nu op reis en bezoekt Vaticaanstad. De houten rozenkrans die ze daar koopt grijpt terug op een gebeurtenis uit het begin van het boek, maar de verdere diepere betekenis ontging me, eerlijk gezegd.
Al met al sta ik in dubio over dit boek. Het is absoluut goed geschreven (en vertaald):  de schrijfster  gebruikt de juiste woorden, maakt goed lopende zinnen en treffende beschrijvingen. Maar het gaat een beetje uit als een nachtkaars. Te meer omdat het verhaal van de moeder zelf  op de achterkant van het boek “de verpletterende slotscène” wordt genoemd. En dan staat er ook nog “Na het lezen ervan zal je nooit meer hetzelfde over je moeder denken”. Nou ja, ik ging er niet vanuit dat die stelling zou worden waargemaakt, maar mijn verwachtingen waren toch hooggespannen: wat zou er voor schokkends uit deze familiegeschiedenis worden onthuld? Maar ze werden niet ingelost: het verhaal van de moeder was voor mij gewoon het vierde van de vijf verhalen en eigenlijk minder aansprekend dan dat van de vader. Nou ja, morgen heb ik het met m’n leesclub over dit boek. Misschien heeft een van de anderen het beter gelezen en begrepen wat er verpletterend en bedwelmend aan is. Ben benieuwd…
….En kreeg wel een antwoord. Het schokkende is dat in het deel van de moeder blijkt dat zij gedurende haar huwelijk een vriend heeft gehad waar niemand van het gezin iets van af wist. Ik heb dat zelf niet als bijzonder schokkend ervaren (het lag eerder voor de hand omdat het contact tussen So-Nyo en haar echtgenoot zo slecht was), maar kijk daarbij ongetwijfeld door een te westerse en geëmancipeerde bril. Ook een verklaring van het ‘nooit meer hetzelfde denken over je moeder’ werd gegeven: het kan voor (niet alleen) Koreaanse dochters en zonen schokkend zijn zich te realiseren dat een moeder  die zich in een positie als die van So-Nyo bevindt ook een mens is, met eigen wensen en verlangens, en dat die er niet (alleen maar) uit bestaan zich af te sloven voor hun gezin. Hmm, je kunt het natuurlijk ook schokkend vinden dat dochters en zonen een boek als dit nodig hebben om zich dat te realiseren…

Geen opmerkingen:

Een reactie posten